Kollhnís WHO og sjálfstæði veirunnar

Hans heilagleiki dr.Tedros Adhanom Ghebreyesus, yfirstrumpur og útsendari Kínastjórnar.

 

Loksins að Alþjóðaheilbrigðisstofnunarinnar (WHO) átti sig á hvað er í gangi, þótt langt sé í land að hún viðurkenni að eiga hlut að því hvernig komið er fyrir heimsmálum. Haft er eftir háttsettum manni innan stofnunarinnar,Dr. David Nabarro, að ekki sé ráðlegt að loka á eðlilegt líf fólks vegna faraldursins. Slíkt skuli aðeins gera á meðan menn átta sig á hvað er á seiði og hvernig skuli bregðast við enda séu afleiðingar af lokun daglegs lífs aðeins "að gera fátækt fólk fátækara." WHO er að sjá merki þessa í þróunarlöndum. Og nú kemur Evrópusjéff WHO, Hans Kluge fram og tekur í sama streng - rétt þegar búið var að sannfæra alla þjóðhöfðingja Evrópu um að eina ráðið gegn veirunni væri að loka á öll samskipti borgaranna. Þessi viska WHO kemur nú fram eftir að vísindamenn, læknar og reyndar öll vinstri hjörðin hefur miskunnarlaust beitt lokunum á allt mannlíf og þá ekki hvað síst í hinum "upplýsta" vestræna heimi.

 

En bíðum nú við. Var einhver að segja að WHO hefði tekið kollhnís? Ekki hafði Nabarro fyrr lokið máli  sínu en Ghebreyesus tekur vonina til baka. Nú segir hann að hugmyndin um hjarðónæmi sé siðlaus - aldrei hafi neinn reynt að koma böndum á veirufaraldur með  skipulegum aðferðum til að mynda hjarðónæmi. Gefur hann þá lítið fyrir mislinga, rauðuhunda og hlaupabólu party síðustu aldar, þar sem mæður komu saman með börn sín til að tryggja þeim bætta heilsu síðar meir á ævinni. Athugasemd Ghebreyesus er hlægileg. Vilji menn ræða efasemdir um hjarðónæmi og hvort ónæmi sé mögulegt gegn veiru sem, eins og aðrar coronaveirur, á það til að stökkbreytast þurfa þeir að ræða  það á grunni þeirrar þekkingar sem er til staðar ekki á nótum siðferðis. 

 

Hér á landi hefur stefnan frá upphafi verið að loka á pestina. Fyrst hét það að lækka kúrfuna en smám saman hefur þessi ásetningur vikið fyrir verkefninu að halda landinu "veirufríu". Allir sótraftar dregnir á flot til að verja afstöðu 3ja manna nefndar sem engin hefur kosið. Sagt er að við séum nú í 3ju bylgju, en eins og yfirvaldið lætur erum við alltaf í nýrri bylgju í hvert sinn sem smitaður einstaklingur kemur inn í landið. Og nóg er af smituðum á landamærum. Íslendingar búsettir eða í námi hafa snúið heim með sín smit, erlendir starfsmenn og svo náttúrlega "hælisleitendur" sem alltaf er tekið opnum örmum sama hvaða smit þeir bera með sér.  

 

Í Bandaríkjunum þar sem pólitísk hystería ræður för hefur lokunum verið beitt af mikilli hörku. Sérstaklega í ríkjum sem demókratar ráða yfir og í þeim auðvirðilega tilgangi að hefta endurreisn efnahagslífsins. Þetta eru pólitískar aðgerðir magnaðar upp af spennunni sem fylgir forsetakosningunum. Ódýr lyf, eins og hydtoxychloroquine, sem almenningur getur keypt "yfir borðið" eru sögð banvæn af því sitjandi forseti taldi þau til bóta og heilbrigðis yfirvöldum tóks, af einstakri snilld, að klúðra rannsóknunum á því. HCQ veitir zinki aðgang inn í frumurnar þar sem það hindrar fjölföldun veirunnar. Hér heima eru menn ekkert betri. Leyndarhjúpur hvílir yfir meðhöndlun þeirra sem sýkjast sem og þeirra sem eru í áhættuhópi. Engar almennar upplýsingar um hvernig fólk geti búið í hagin fyrir sig umfram upplýsingar um handþvott og grímur; hvaða meðferð fólki stendur til boða þegar það greinist eða hvort fólk verði bara að bíða eftir að veiran sé tilbúin að leggja það að  velli. Leynifélag læknavísindanna stendur vörð um sitt. Við erum ekki komin lengra þrátt fyrir 10 ára skólaskyldu, gagnslaus stúdentspróf og 7 háskóla.

 

En stíflan er að bresta. Sem betur fer er rödd skynseminnar loksins farin að heyrast. Að utan auðvitað, því hér hefur hún verið kæfð með upphrópunum um fjöldamorðingja sem flýta vilja fyrir dauða ömmu og afa. Víða  í Evrópu mótmælir fólk kröftuglega eins og viðbrögð Dr.Nabarro og Kluge bera með sér. En það má líka spyrja sig hvort yfirlýsingar tvímenninganna eigi sér kannski rætur í átökum innan stofnunarinnar um pólitískan tilgang þess að leggja hagkerfi heimsins í rúst.

Á þeim 10 mánuðum sem veiran hefur leikið lausum hala í heiminum hefur ýmislegt fróðlegt komið í ljós. Hún drepur helst þá sem eldri eru og þá sem veikir eru fyrir. Hún lætur ungviðið að mestu í friði og er að því leyti darwinsk í eðli (sic) sínu. Vel þekktar náttúrulegar varnir eins og vítamín og steinefni bjóða henni birginn en sjálf hlær hún að tilraunum manna um gerð veirudrepandi lyfja. Það mátti sjá strax á vormánuðum að hún hélt sínu striki hver sem viðbrögð sóttvarnayfirvalda voru. Hratt ris í upphafi og langur hali eftirhreytutilfella með tilsvarandi hárri dánartíðni. Hún fór í sumarfrí í Evrópu en herjaði því harðar á suðurhveli jarðar á meðan. Í Bandaríkjunum tók hún sér ekkert frí því landið er viðfemt og býr við fjölbreytilegar aðstæður; landfræðilega og pólitískt. Þá töldu menn réttilega að hafa mætti hemil á henni ef þeir bara hleyptu henni ekki að vitum sér. Stjórnvöld víða um heim settu á grímuskyldu en gleymdu því að fólk sem ekki er vant að bera grímur hefur allan gang á því hvernig það umgengst þær. Grímunotkun hefur því ekki borið tilætlaðan árangur. Kannski engan árangur eins og sést á þessu línuriti frá nokkrum mannmörgum hreppum í Kaliforníu, sem sýnir gang veirusýkinga og grímuskyldu. Sama mynstur má einnig sjá um alla Evrópu. Eftir sem áður snúast varnir um handþvott og káf í andliti. Aðeins í margmenni geta grímur hugsanlega minnkað eitthvað veirumagnið sem berst í fólk og það þá aðeins ef fólk fer rétt með þær.

 

Síðan í sumar hefur staðan breyst nokkuð. Veiran veður yfir á ógnarhraða samkvæmt PCR mælingum. Kannski á full miklum hraða því hún má varla vera að því að sýkja fólk almennilega hvað þá að drepa. Kúrfan fyrir þá sem jákvæðir eru er nú margföld á við það sem var í vor en fyrir þá sem látast hreyfist hún varla. Í Bandaríkjunum, sem eru nokkurs konar rannsóknastofa allra hliða mannlífs, þar hefur hvert ríki haft sinn háttin á hvernig brugðist er við veirunni. Sum ríki hafa haft strangar lokunarreglur, önnur brugðist seint eða sértækt við og enn önnur ekkert gert í  málinu. En þegar upp er staðið og menn skoða gröf yfir gang farsóttarinnar í hverju ríki fyrir sig gæti enginn sagt fyrir um hvar eða hvenær fyrirskipun um lokun var tekin. Veiran virðist bara ná ákveðinni þéttni í samfélaginu og malla þar í rólegheitum þar til hún er tilbúin að hefja nýja árás eða ljúka sér af.      

 

 Þetta graf sýnir gang faraldursins í Bretlandi; upphaf sýkingar auk seinni bylgju ásamt dánarhlutfalli í hvorri bylgju fyrir sig.

 

En lífið hefur fleiri hliðar en bara að forðast eina pest. Við þurfum að framleiða til að lifa, borða, eiga samskipti við aðra. Leita læknis vegna ýmissa annarra kvilla sem hrjá okkur, misalvarlega, suma jafnvel lífshættulega. Allt þetta kallar á að hér sé heilbrigður hagvöxtur sem stendur undir þessu sem við almennt köllum velferð. Að lifa með veirunni er ekki að breiða yfir haus og láta segja okkur hvað má og hvað ekki.  Við eigum að hliðsetja veiruna og takast svo á við lífið af ábyrgð. 

 

p.s. Nú er búið að sýna fram á að "töfralyfið" Remdesivir er ekkert að standa undir öllu hæpinu. Sú uppgötvun kemur þó ekki fyrr en framleiðandinn Gilead, ábyrgðamennirnir Fauci og Gates  hafa margfaldað milljónirnar sína exponential.